ΒαρκελώνηΠρόγραμμα Ναυσικά: μια ολιστική προσέγγιση στην κοινοτική υποδοχή και την κοινωνική ένταξη
Τι αποτελεί έμπνευση;
Το πρόγραμμα δημοτικής υποδοχής και κοινωνικής ένταξης «Ναυσικά» ξεκίνησε τον Απρίλιο του 2016. Στόχος του είναι να ενισχύσει τις υπηρεσίες του SAIER και να προσφέρει προστασία και υποστήριξη σε αιτούντες άσυλο που βρίσκονται ήδη στη Βαρκελώνη και λαμβάνουν ελάχιστη ή μηδενική βοήθεια από το περιορισμένο κρατικό σύστημα υποδοχής και ένταξης. Η ενοποιημένη προσέγγιση του προγράμματος σημαίνει ότι αντιμετωπίζει τους συμμετέχοντες ως οντότητες με αλληλοσχετιζόμενες ανάγκες, επιτρέποντας έτσι στις δημοτικές οργανώσεις και τις ΜΚΟ που συμμετέχουν στο πρόγραμμα να συντονίζουν τις προσπάθειές τους.
Πώς λειτουργεί;
Το πρόγραμμα Ναυσικά προσφέρει υπηρεσίες προσωρινής στέγασης και εξειδικευμένης παρέμβασης σε άτομα ή οικογένειες που έχουν ζητήσει διεθνή προστασία και βρίσκονται ακόμα σε ευάλωτη κατάσταση και κοινωνικό αποκλεισμό. Η βοήθεια που προσφέρει το πρόγραμμα είναι ολοκληρωμένη, καθώς επιλύει ζητήματα στέγασης, νομικής υποστήριξης, εργασίας και εκμάθησης γλωσσών. Το Ναυσικά, λοιπόν, είναι ταυτόχρονα ένα πρόγραμμα κοινοτικής υποδοχής αλλά και ένα πρόγραμμα ενίσχυσης κοινωνικών δικαιωμάτων. Η εστίαση του στην κοινωνική αυτονομία δείχνει μια σημαντική στροφή από μια αμιγώς οικονομική εννοιολόγηση της αυτονομίας, προς την εκτίμηση της σημασίας της συμμετοχής σε ομαδικές και κοινοτικές δραστηριότητες, δίκτυα φιλίας, καθώς και της ικανότητας να έχει κανείς πρόσβαση σε ό,τι μπορεί να προσφέρει η πόλη (όπως ιατρό-φαρμακευτική περίθαλψη, βιβλιοθήκες, κοινωνικά κέντρα κ.ο.κ.) δίχως επαγγελματική καθοδήγηση.
Ποιο είναι το αποτέλεσμα;
Δύο ανεξάρτητες αξιολογήσεις το 2017 και 2019 έδειξαν ότι, παρότι το πρόγραμμα δεν καταφέρνει να έρθει σε επαφή με μεγάλο αριθμό ατόμων που έχουν ανάγκη, έχει σημειώσει επιτυχία στη βελτίωση της οικονομικής και κοινωνικής αυτονομίας των συμμετεχόντων, καθώς και των ικανοτήτων τους στην Ισπανική γλώσσα. Η έκθεση αναφοράς του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) του 2018, προτείνει το πρόγραμμα ως πρότυπο για άλλες πόλεις. Μάλιστα, η Βαλένθια, η Σαραγόσα, το Σαμπαντέλ, η Σαντ Μποϊ ντε Λιοβρεγάτ και η Ελ Πρατ ντε Λιοβρεγάτ ήδη εφαρμόζουν αντίστοιχα προγράμματα
Πώς ξεκίνησε το πρόγραμμα; Από ποιον;
Όπως και σε άλλους τομείς δημοτικών πολιτικών της Βαρκελώνης, το πρόγραμμα Ναυσικά αναπτύχθηκε μέσα από τη συμμετοχή ενός μεγάλου αριθμού ΜΚΟ, ΟΚΠ και δημοτικών φορέων. Παρότι, θεωρητικά τουλάχιστον, οι πρόσφυγες και όσοι αναζητούν διεθνή προστασία και δεν διαθέτουν πόρους μπορούν να συμμετάσχουν στο εθνικό πρόγραμμα υποδοχής, πολλοί τελικά αποκλείονται για πολλούς και διάφορους λόγους: είτε γιατί επιστράφηκαν στην Ισπανία λόγω του Κανονισμού του Δουβλίνου, είτε επειδή ανήκουν σε μια συγκεκριμένη κοινωνική ομάδα, είτε επειδή η κατάσταση της υγείας ή ο σεξουαλικός τους προσανατολισμός καθιστά επικίνδυνη την παραμονή τους σε κοινά καταλύματα. Το πρόγραμμα Ναυσικά, λοιπόν, αποτελεί ένα παράλληλο πρόγραμμα υποδοχής και ένταξης που έχει στόχο να καλύψει τα κενά των κρατικών προγραμμάτων υποδοχής (“acogida”) και κοινωνικής αυτονομίας (“autonomía social”).
Τι νέο υπάρχει το 2023;
Τα αποτελέσματα του προγράμματος από αξιολόγηση το 2020 είναι αξιοσημείωτα. Από τους συμμετέχοντες που συμπλήρωσαν το χρονικό όριο των δύο ετών για συμμετοχή ή επέλεξαν να τερματίσουν τη συμμετοχή τους νωρίτερα, το 73 τοις εκατό είχε βρει ένα μέρος για να ζήσει, το 52 τοις εκατό ήταν μισθωτοί ή αυτοαπασχολούμενοι και το 63 τοις εκατό ήταν σε θέση να επιδείξουν δεξιότητες γραπτής ισπανικής γλώσσας.